Δευτέρα 9 Ιανουαρίου 2017

για την Παναγία Λιμνιά εν Σκιάθω



«Αι ευλαβείς κυρίαι ακράτως ευρωπαΐζουσαι, εγκαταλιπούσαι
 από δεκάδων ετών ήδη τους οχληρούς γυναικωνίτας,
 διεχύθησαν εφ' εκάτερα του ναού, εισβάλλουσαι κατά
 μήκος και πλάτος, πολιορκούσαι τους ψάλτας εις τον χορόν
 και τους ιερείς εις το ιερόν Βήμα» *

Ανηφορίζοντας ο επισκέπτης στο λιθόστρωτο καλντερίμι που ξεκινάει από την παλιά προκυμαία της Σκιάθου και φτάνοντας στο ψηλότερο σημείο του, βρίσκεται μπροστά στην εκκλησία του Γενεσίου της Θεοτόκου, την εκκλησία της Παναγίας της Λιμνιάς που, με το πυργωτό της καμπαναριό, σπαθίζει τον ουρανό και διαφεντεύει τη συνοικία των Λιμνιών.
Η συνοικία των Λιμνιών ιδρύθηκε, σύμφωνα με μια εκδοχή, γύρω στα 1790, από πενήντα οικογένειες της ευβοϊκής Λίμνης, του αρχαίου Ελυμνίου, οι οποίοι εγκατέλειψαν τις εστίες τους και εγκαταστάθηκαν στη νότια πλευρά του νησιού, στο βράχο που σήμερα είναι γνωστός ως Άι-Γιαννάκης. Από τότε, ο συνοικισμός αυτός των Ελυμνίων (Λιμνιών) ονομάστηκε Λιμνιά ή Λυμνιά (τα). Εκεί βρισκόταν, ίσως κατά τον χριστιανικό Μεσαίωνα, η παλιά πόλη της Σκιάθου η οποία την εποχή της εγκατάστασης των Λιμνιών ήταν ερειπωμένη, καθώς οι Σκιαθίτες, από το φόβο των πειρατών, την είχαν εγκαταλείψει, από τον 14ο ή τις αρχές του 15ου αι. μ.Χ., και είχαν εγκατασταθεί σε ένα βράχο στα βόρεια του νησιού, το Κάστρο, όπου υπήρχε κάστρο ενετικό (ίσως όμως να το έχτισαν οι ίδιοι).
Με την έναρξη της επανάστασης του 1821, οι Λιμνιοί, που ήταν εγκατεστημένοι στα Λιμνιά, κατέφυγαν κι εκείνοι, για ασφάλεια, στο Κάστρο, για να επιστρέψουν και πάλι, μαζί με τους Σκιαθίτες, το 1829, όταν τα πράγματα αποκαταστάθηκαν, και να ανιδρύσουν, στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού, τη σημερινή πόλη της Σκιάθου.
Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, κάποιοι κάτοικοι της Λήμνου αποίκισαν, άγνωστο πότε, το νησί, φέρνοντας μαζί τους την αρχαία εικόνα της Παναγίας της Λιμνιάς (Λημνιάς).
Η εκκλησία της Παναγίας, που βρίσκεται στο κέντρο της συνοικίας των Λιμνιών, κτίστηκε το 1829, όταν επέστρεψαν οι κάτοικοι του νησιού, στη θέση μικρού ενοριακού ναού του αγίου Χαραλάμπους, ο οποίος δεν εξυπηρετούσε πια τις λατρευτικές ανάγκες των κατοίκων. Ο ναός, το 1836, με πράξη του Δημοτικού Συμβουλίου Σκιάθου, αφιερώθηκε στο Γενέσιο της Θεοτόκου και γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου, όπως ο ομώνυμος ναός της ευβοϊκής Λίμνης.
Η εκκλησία ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής, ο οποίος χρησιμοποιήθηκε στην ηπειρωτική αλλά και στη νησιωτική Ελλάδα τον 18ο και 19ο αιώνα, σε ενοριακούς, κυρίως, ναούς, λόγω της μεγάλης χωρητικότητάς του. Το εξωτερικό της εκκλησίας δεν προετοιμάζει τον επισκέπτη γι’ αυτό που θα αντικρίσει. [...] Ακριβώς πάνω από τον Μυστικό Δείπνο, σε μεγαλογράμματη γραφή, υπάρχει η επιγραφή: ΠΕΡΑΣ ΕΙΛΗΦΕΝ ΑΝΘΕΣΤΗΡΙΩΝΟΣ ΑΩΟΒ (1872).
[Ανθεστηριών: Ο όγδοος μήνας του αττικού έτους, αντίστοιχος του δικού μας Φεβρουαρίου].

Λίγα ενδιαφέροντα στοιχεία για την Παναγιά Λιμνιά στο πόλισμα της Σκιάθου απ' αφορμή το ξυλόγλυπτο τέμπλου του ναού, εκ της ηλεκτρονικής ιστοσελίδας της Αρχαιολογίας.

-----
 * Το motto εκ του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, «Κυριακή του Πάσχα», εν Άπαντα (5.185.3-7).

Δεν υπάρχουν σχόλια: