το σωτήριον πένθος

Δόξα τη δυνάμει σου Κύριε·

[...] ο βλέμματι μόνω

τα πάντα καταφλέξαι δυνάμενος.*

ιθ. Από τον Οκτώβριο έως τον Μάρτιο, δηλαδή έως την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, όποιος θέλει να αυξήσει το τάλαντο της χάριτος, ας απαγγέλει από στήθους κάθε απόγευμα πέντε Καθίσματα του Ψαλτηρίου ή επτά, ανάλογα με το χρόνο του, μάλλον δε κατά την δύναμή μας, διότι φοβάμαι να πώ κατά την προαίρεσή· (ή αντί για τα πέντε Καθίσματα του Ψαλτηρίου ας λέει μόνο την ευχή αυτή επτακόσιες φορές, δηλαδή το “Κύριε Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ και σώσον με”, ή τετρακόσιες ή έστω τριακόσιες ανάλογα με τον χρόνο που διαθέτει).

Ας διαβάζει λοιπόν αυτός το Μικρό Απόδειπνο -που δεν είναι καθόλου μικρό- ως εξής: αφού πεί το Τρισάγιο, το Κύριε ελέησον (ιβ΄), Δόξα και νυν, τότε ας λέει πρώτα τον Ευχαριστήριο Ύμνο· στην συνέχεια ας αρχίσει από το “Την ημέραν διελθών ευχαριστώ σοι, Κύριε”, μέχρι το “Ελέησόν με, ο Θεός”· και αφού συμπληρώσει τον ψαλμό, ας μεταβεί στο τρίτο μέρος παραλείποντας το δεύτερο, επειδή και αυτό διαβάζεται· και το Σάββατο εσπέρας ας διαβάζει όλο το Απόδειπνο παραλείποντας το εσπερινό Ψαλτήριο.

Στον Όρθρο λοιπόν ας διαβάζονται συνεχώς τα τρία Καθίσματα, μήπως αμελήσει ο ησυχαστής να έλθει και στους Ύμνους.

Στον καιρό του θέρους, ας διαβάζεται ένα Κάθισμα στον Όρθρο κατά την τάξη την οποία προαναφέραμε, και τα δύο το προηγούμενο απόγευμα, όσο ακόμη υπάρχει φώς. Και την άνοιξη και το φθινόπωρο ας διαβάζει όλη την ακολουθία του με σύνεση.

Ένας τέτοιος άνθρωπος έχει πάντοτε ταπεινή την καρδιά του και την πλουτίζει με το σωτήριο πένθος και εξαγνίζει τον νού του με την έλλαμψη του θείου φωτός που κατέρχεται από τους Ύμνους· και ατενίζει με ειλικρίνεια τις δόξες του αγίου Πνεύματος, κάθε φορά που ψάλλονται οι Ύμνοι, εάν βέβαια είναι εγκρατής. Αλλά θα δεί και με τους σωματικούς οφθαλμούς κάποια σημεία της χάρης, είτε μέσα στο κελλί του, όπως αναφέρεται στον άγιο Νείλο, είτε έξω, όταν ατενίζει προς το ύψος, όπως ο θεσβίτης Ηλίας, εάν βέβαια έχει ταπεινή την καρδιά του.

Θηκαράς, Θεοδούλου Μοναχού, Διήγησις περί των Ύμνων (έκδ. Ι.Μ. Παντοκράτορος, Άγιον Όρος 2008, σ. 473).- Το motto εκ της ιδίας συλλογής του Θηκαρά, Δοξολογία τη Τετράδι και τω Σαββάτω, Εις την τρίτην Ωδήν (ό.π., σ. 160).