Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου 2013

για τον ομηρικό ζητιάνο



Και ως κατεδέξω 
εν σπηλαίω και φάτνη αλόγων ανακλιθήναι, 
ούτω κατάδεξαι 
και εν φάτνη της αλόγου μου ψυχής 
και εν τω εσπιλωμένω μου σώματι εισελθείν. *



Στη θέση του Οδυσσέα η Αθηνά εμφανίζει έναν γέρο ζητιάνο που δεν είναι παρά ένα κοστούμι, ένα φτιασίδωμα, μια μάσκα. Εσωτερικά και εξωτερικά ο σαρανταπεντάρης άντρας μετασχηματίζεται σ' έναν γέροντα αληθινό ερείπιο, ξεμωραμένο, φαφούτη, αδύναμο, βρομερό, ψωριάρη, ο οποίος δεν μπορεί να έχει καμία ταυτότητα.
Ως ζητιάνος, βρίσκεται εκτός της κοινωνίας, περιπλανάται από το ένα σπίτι στο άλλο προσπαθώντας να εξασφαλίσει ένα κομμάτι ψωμί. Καθένας μπορεί να τού φερθεί όπως θέλει. Αφού βρίσκεται εκτός της κοινωνικής δομής, δεν τού αξίζει κανενός είδους σεβασμός ή τιμή. Δεν έχει τίποτα, είναι σαν ένα ζώο κάτω από το τραπέζι που ενοχλεί τους συνδαιτυμόνες και τού δίνουν μια κλωτσιά για να φύγει από τη μέση. 'Οταν τον προσβάλλουν ή τού πετούν ένα κομμάτι κρέας στο πρόσωπο, ο Οδυσσέας «Κανένας» δε σαλεύει, ενώ ο καθ' εαυτόν Οδυσσέας θα αντιδρούσε. 'Εχει, επομένως, γίνει ένας ζητιάνος, και θα δούμε με ποιό τρόπο θα επανακτήσει την ταυτότητά του.


Jean-Pierre Vernant, Η Οδύσσεια [2006] (μτφρ. Γ. Ζακοπούλου, έκδ. Πατάκης, Αθήνα 2013, σσ. 19-20).



-----
 * Στο motto εγκάρδια φρασούλα, ένα κι ένα για τις εορτές των Χριστουγέννων που διάγουμε, εντός κι εκτός, αντλημένη από την γ΄ Ευχή (ως Ιωάννου του Χρυσοστόμου φερομένη) της Ακολουθίας της Μεταλήψεως. Συνεξέτασε ωσαύτως και το σημειούμενο εκ της Θ΄ Ωδής των Μεγάλων Ωρών των Χριστουγέννων, στο παρελθόν postάκι... ράκει καθάπερ βροτός σπαργανούται και τα λοιπά. Δυό στοιχεία που μάλλον φωτίζουν εξαίσια το γεγονός των Χριστουγέννων και ενδιαφέρουν ιδιαίτερα αν ίσως το νόημα της εορτής μάς διαφεύγει εισέτι. Ο ίδιος.

Δεν υπάρχουν σχόλια: