Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 2013

ος νυν ορχηστών πάντων αταλώτατα...



γρήγορα στο Δέντρο σου ανεβαίνεις 
 και αναδασώνεσαι *


Το 1871, σε υστερογεωμετρικό τάφο (που χρονολογείται δηλαδή ανάμεσα στο 760-700 π.Χ.) του αρχαίου Διπύλου (Κεραμεικός) βρέθηκε μία πήλινη οινοχόη (είδος αγγείου), η οποία έφερε στον ώμο εγχάρακτη επιγραφή. Χρονολογείται στα έτη 750-735 π.Χ. και εκτίθεται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Η επιγραφή αποτελείται από 47 γράμματα και διαβάζεται από δεξιά προς αριστερά. Σχετίζεται με τον χορό και συγκεκριμένα με την απόδοση του αγγείου ως επάθλου σε όποιον χορευτή χορέψει καλύτερα.
Η επιγραφή είναι η εξής: «ΟΣ ΝΥΝ ΟΡΧΗΣΤΩΝ ΠΑΝΤΩΝ ΑΤΑΛΩΤΑΤΑ ΠΑΙΖΕΙ ΤΟΥΤΟ ΔΕΚΑΝ ΜΙΝ» (όποιος τώρα από τους χορευτές χορέψει με περισσότερη χάρη και δροσιά, αυτός –ο καλύτερος- ας πάρει τούτο το αγγείο), ή «ΤΟΥΤΟ ΕΚΛΥΜΗΝ» (αυτόν θα αφήσω ελεύθερον), ή «ΤΟΥΤΟ ΔΕΙΚΝΥΜΙΝ» (αυτό το αγγείο καταδεικνύει τον καλύτερο χορευτή), ή «ΤΟΔΕ Κ Ν (ΕΣΤΕ/ΕΣΤΩ)» (γι' αυτόν ας είναι αυτό το αγγείο). Οι διαφορετικές εκδοχές οφείλονται στη φθορά του αγγείου.
Οι περισσότεροι μελετητές δέχονται πως η οινοχόη αυτή αθλοθετήθηκε για τον καλύτερο χορευτή κάποιου χορού ή επίδειξης, και τον συνόδευσε μετά τον θάνατό του στον τάφο ως κτέρισμα (ταφικό αφιέρωμα) στην περιοχή του Κεραμεικού. Η αρχαιότερη αναμφισβήτητα μαρτυρία αλφαβητικής γραφής, η εγχάρακτη αυτή επιγραφή στον ώμο της οινοχόης, δείχνει την παλαιότητα του χορού ως εκδήλωσης κοινωνικής και τη σημασία του σε σχέση με τα δεδομένα και ζητούμενα της εποχής.


Β. Πανάγου – Μιχαλακάκη, Αρχαία όρχηση (χ.χ).


----- 
* Στο motto δίστιχο του π. Παναγιώτη Καποδίστρια, από την συλλογή Mater Dolorosa (έκδ. Το δίγαμμα, Αθήνα 2005, σ. 49).

Δεν υπάρχουν σχόλια: