Κυριακή 28 Μαρτίου 2010

ιδού αναβαίνομεν εις Ιεροσόλυμα


παραβολή

Εκεί που ο Σολωμός μάς παρέδιδε σπαράγματα κι ακρωτηριασμένες συνθέσεις ο Καβάφης ακρωτηρίαζε εσκεμμένα ένα ποίημα για να το συμπληρώσει με τα δικά του υπονοούμενα.


Μένης Κουμανταρέας, «'Ενας Θεός μου» (στο αφιέρωμα της Οδού Πανός για τον Καβάφη, τ. 147 (2010), σ. 10).



-----
Στον τίτλο τέσσερεις λεξούλες από το Κατά Ματθαίον (κ', 18).


Τετάρτη 24 Μαρτίου 2010

presto furiozo



τα πάθη του Καβάφη

Η ερωτοπάθεια στην καβαφική ποίηση δεν συνδέεται αποκλειστικά με την ομοφυλοφιλία αλλά με σειρά από πάθη, σύμφωνα με τελευταίες μελέτες των αρχείων του.
"Η ζωή μου περνά μέσα σε διακυμάνσεις ηδονικές, μέσα σε συλλήψεις -πραγματοποιημένες ενίοτε- ερωτικές. Τo έργον μου πάει προς στην σκέψι. Εργάζομαι σαν τους αρχαίους. 'Εγραφαν ιστορία, έκαμναν φιλοσοφία, δράματα μυθολογικής τραγικότητος -ερωτοπαθείς- τόσοι τους - όμοια σαν εμένα", έγραφε ο Κωνσταντίνος Καβάφης τον Ιούνιο του 1910.

[...]

Σημασία είχαν για τον Καβάφη και άλλες εκδοχές "πάθους", λέει ο μελετητής [Μιχάλης Πιερής, καθηγητής και κοσμήτορας στο Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας], όπως για παράδειγμα: "το πάθος του αλκοολισμού, όπως αυτό φαίνεται σ' ένα ποίημα όπως το "Μισή Ώρα" το πάθος της λαγνείας και της ερωτικής πλάνης το πάθος της μονήρους εμπειρίας, όπως αυτή εκφράζεται στο ποίημα "Πολυέλαιος" που φαίνεται ότι συμβολίζει το πάθος του αυνανισμού". Αλλά και πάθη διανοητικά, όπως "το πάθος που συνδέει την ηδονή με τη γνώση" (στο ποίημα "Δυνάμωσις") ή "το πάθος που σχετίζεται με θέματα ποιητικής" (στο ποίημα "Νόησις"). 'Οπως και πάθη πολιτικά ή πάθη που σχετίζονται με την ιστορική συνείδηση, όπως φαίνεται στο ποίημα "Η μάχη της Μαγνησίας".



Απόσπασμα από δημοσίευμα του Μανώλη Πιμπλή στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ (22/12/2009) για τη νέα έρευνα του καθ. Μιχάλη Πιερή στα κείμενα του ποιητή. Εδωδά ολόκληρο.


-----
Οι δυο λεξούλες στον τίτλο του παρόντος αποτελούν έναν μουσικό όρο. Σημαίνουν∙ πολύ γρήγορα και βίαια.


Κυριακή 21 Μαρτίου 2010

τη αυτή ημέρα Κυριακή ε' των νηστειών


διετάχθημεν μνήμην ποιείσθαι της οσίας Μητρός ημών Μαρίας της Αιγυπτίας. [...] Περί τα τέλη της ζωής, συναντήσασα ερημίτη τινί, Ζωσιμά το όνομα, και τον απ' αρχής βίον αυτής διηγηθείσα, παρεκάλεσεν αυτόν, ίνα κομίση αυτή τα άχραντα Μυστήρια προς κοινωνίαν· ο και εποίησεν εκείνος το ερχόμενον έτος, κατά την Μεγάλην Πέμπτην. Το δε εφεξής έτος, επανελθών πάλιν ο Ζωσιμάς, εύρεν αυτήν νεκράν, επί της γης ηπλωμένην και γράμματα πλησίον αυτής, ταύτα λέγοντα· "Αββά Ζωσιμά, θάψον ώδε το σώμα της αθλίας Μαρίας. Απέθανον την αυτήν ημέραν, καθ' ην εκοινώνησα των αχράντων Μυστηρίων. Εύχου υπέρ εμού". Τάττεται δε ο θάνατος αυτής τοη' (308) έτει.


Ταις αυτής πρεσβείαις, ο Θεός, ελέησον, και σώσον ημάς. Αμήν.


------
Εκ του Κατανυκτικού Τριωδίου. Ο ίδιος.


Παρασκευή 19 Μαρτίου 2010

ταις των δακρύων σου ροαίς…



Καμπάνα των Χαιρετισμών, που προβοδάς, το δείλι,
τόσο γλυκά τις ταπεινές καρδιές προς τον Απρίλη...



'Αγγελος Σικελιανός, Μήτηρ Θεού ΙΙΙ



*


Τω Σαββάτω της Ε' εβδομάδος ψάλλομεν την ικετήριον ακολουθίαν εις τον Ακάθιστον 'Υμνον της Υπεραγίας Θεοτόκου. Τη Παρασκευή εσπέρας, περί ώραν δ' της νυκτός σημαίνει. Συναχθέντος δε εν τη Εκκλησία, ευλογήσαντος του Ιερέως, μετά τον Εξάψαλμον, ψάλλομεν αργώς και μετά μέλους εις 'Ηχον πλ. δ' το, Θεός Κύριος, και επέφανεν ημίν. Είθ' ούτω το παρόν τροπάριον αυτόμελον, και αυτό εκ γ' και κατά μέλους. 'Ηχος πλ. δ'.

Το προσταχθέν μυστικώς λαβών εν γνώσει, εν τη σκηνή του Ιωσήφ σπουδή επέστη, ο Ασώματος λέγων τη Απειρογάμω· Ο κλίνας τη καταβάσει τους Ουρανούς, χωρείται αναλλοιώτως όλος εν σοι· ον και βλέπων εν μήτρα σου, λαβόντα δούλου μορφήν· εξίσταμαι κραυγάζειν σοι· Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε.

Και μετ' ου πολύ έπεται ο Κανών της Θεοτόκου, ου η ακροστχίς, άνευ των ειρμών.

Χαράς δοχείον, σοί πρέπει χαίρειν μόνη.

Ποίημα Ιωσήφ του Υμνογράφου.



------
Εκ του Κατανυκτικού Τριωδίου. Ο ίδιος.


Τετάρτη 17 Μαρτίου 2010

έτερα προσόμοια κατ' αλφάβητον


'Ηχος γ'. 'Ηθελον δάκρυσιν εξαλείψαι.

Στιχ. Απώλετο φυγή απ' εμού.

'Απας ο βίος μου μετά πορνών, και τελωνών εκδεδαπάνηται·
άρα δυνήσομαι καν εν γήρα, μεταγνώναι άπερ εξήμαρτον;
Δημιουργέ των απάντων, και ιατρέ των νοσούντων,
Κύριε, πριν εις τέλος απόλωμαι, σώσον με.



Ποίημα Συμεών του Μεταφραστού. Εδώ το υπό στοιχείον 'Α' και άρα το πρώτο προσόμοιο του εσπερινού της Τετάρτης της Ε' εβδομάδος των νηστειών, τουτέστιν της σήμερον. Ο εσπερινός αυτός περιλαμβάνει εκτάκτως και τα εικοσιτέσσερα αυτά κατ' αλφάβητον προσόμοια τα οποία ψάλλονται στον τρίτο ήχο. Εκ του Κατανυκτικού Τριωδίου -διότι υπάρχει και το Χαρμόσυνον! Ο ίδιος. Προσυπογράφων επί λέξει τα ψαλλόμενα.


Δευτέρα 15 Μαρτίου 2010

δίφθογγον



προφητείας Ησαΐου το ανάγνωσμα

ΛΗ΄ 1-6: Εγένετο δε εν τω καιρώ εκείνω, εμαλακίσθη Εζεκίας έως θανάτου∙
και ήλθε προς αυτόν Ησαΐας υιός Αμώς ο Προφήτης και είπε προς αυτόν∙
Τάδε λέγει Κύριος∙
Τάξαι περί του οίκου σου, αποθνήσκεις γαρ συ και ου ζήση.

Και απέστρεψεν Εζεκίας το πρόσωπον αυτού προς τον τοίχον και προσηύξατο προς Κύριον λέγων∙
Μνήσθητι, Κύριε, ως επορεύθην ενώπιόν σου μετά αληθείας, εν καρδία αληθινή, και τα αρεστά ενώπιόν σου εποίησα∙
και έκλαυσεν Εζεκίας κλαυθμώ μεγάλω.

Και εγένετο λόγος Κυρίου προς Ησαΐαν λέγων∙
Πορεύθητι και ειπόν Εζεκία∙
Τάδε λέγει Κύριος ο Θεός Δαυίδ του πατρός σου∙
'Ηκουσα της προσευχής σου και είδον τα δάκρυά σου.
Και ιδού προστίθημι προς τον χρόνον σου δεκαπέντε έτη∙
και εκ χειρός βασιλέως Ασσυρίων ρύσομαί σε και την πόλιν ταύτην και υπερασπιώ υπέρ της πόλεως ταύτης.



Εκ του Κατανυκτικού Τριωδίου, ανάγνωσμα του 'Ορθρου της Δευτέρας της Ε΄ εβδομάδος των Νηστειών, τουτέστι της σήμερον.


*


ορμή πλεονάζουσα

Αλλά δες κι αυτό. Soda Shop.




Περισσότερα του jay brannan, ιδίως τα Body’s a Temple και A Maid in Bedlam, εδωδά.


Παρασκευή 12 Μαρτίου 2010

ερωτικό λεξιλόγιο. άσεμνο;


[...] ο ερωτικός λόγος δεν μπορεί να τελεστεί χωρίς τη γλώσσα της πνευματικής ένωσης του ανθρώπου με τον Θεό, όπως δεν μπορεί και να κάνει την οικονομία των δύο άλλων λεξιλογίων – του άσεμνου και του παιδικού.

[...]

Θα μπορούσαμε να πάμε και παραπέρα: όχι μόνο τα τρία αυτά λεξιλόγια δεν είναι αντίθετα, αλλά αρθρώνονται κατ' αναλογία προς τις τρεις οδούς της μυστικής θεολογίας. Το άσεμνο λεξιλόγιο θα αντιστοιχούσε έτσι στην καταφατική οδό – όπου αποδίδω στον άλλο ό,τι μπορώ να του πω πιο καθαρό, πιο θετικό, πιο απότομο με κίνδυνο να τον αφήσω άναυδο. Το παιδικό λεξιλόγιο θα αντιστοιχούσε ενδεχομένως στην αρνητική οδό – όπου διαγράφω από τον άλλο κάθε σταθερό χαρακτηριστικό, που θα μπορούσε να οριστεί και να δοθεί, με κίνδυνο να τον διαλύσω. Και το θεολογικό λεξιλόγιο θα αντιστοιχούσε σχεδόν στην οδό της υπερβολής όπου δεν στοχεύω τον άλλο παρά με τη διαδικασία της υπερβολής που ξαναρχίζει πάντα και της χωρίς ολοκλήρωση ολοκλήρωσης, με κίνδυνο να μην τον καταλάβω ποτέ, εκτός κι αν καταλάβω ότι η ακαταληψία αυτή είναι η μόνη αρμόζουσα.


Jean-Luc Marion, Το ερωτικό φαινόμενο (μτφρ. Χρ. Μαρσελλος, έκδ. Πόλις, Αθήνα 2008, σσ. 283, 284).



------
Πρόκειται για το τελευταίο απόσπασμα που αναρτώ στο άωρον τετράδιό μου από αυτή την πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη του σύγχρονου γάλλου φιλοσόφου. Αποδεικνύεται με αυτήν την ανάρτηση πως παρά τα όσα τού καταμαρτύρησαν σχολιαστές σε παλαιότερες ήδη από του Νοεμβρίου εδώ αναρτήσεις ο συγγραφέας γνωρίζει θεολογία και την γνώση αυτή λαμβάνει υπ' όψη του στις αναλύσεις του για το ερωτικό φαινόμενο. Ευχαριστώ.


Δευτέρα 8 Μαρτίου 2010

για τον έρωτα ξανά


168. Ο χριστιανισμός έδωσε στον 'Ερωτα να πιη δηλητήριο – αυτός δεν πέθανε αλλά εκφυλίστηκε σε βίτσιο.

Ο χριστιανισμός θέλησε να εξοντώση τον έρωτα μεταβάλλοντάς τον σε αμαρτία κι ο έρωτας για να επιβιώση πέρασε στην παρανομία. Το βίτσιο είναι η παρανομία του φυσικού.



Στέλιος Ράμφος, Νίτσε Για καλό γούστο. Αφορμές πνευματικού αναπροσανατολισμού, [τόμος αφιερωμένος Σε ένα Θεό που χορεύει, εδώ από το τέταρτο μέρος Γνωμικά και ιντερμέδια της πρώτης εργασίας, ήτοι Πέρα του καλού και του κακού], έκδ. Αρμός, Αθήνα 2009, σ. 133.



------
Υ.Γ. Εν είδει υπομνήματος διάβασε εδωδά την πρόσφατη είδηση.


Πέμπτη 4 Μαρτίου 2010

της Πηνελόπης


Δεν είτανε πως δεν τον γνώρισε στο φως της παραστιάς• δεν είταν
τα κουρέλια του επαίτη, η μεταμφίεση, όχι• καθαρά σημάδια:
η ουλή στο γόνατό του, η ρώμη, η πονηριά στο μάτι. Τρομαγμένη,
ακουμπώντας τη ράχη της στον τοίχο, μια δικαιολογία ζητούσε,
μια προθεσμία ακόμη λίγου χρόνου, να μην απαντήσει,
να μην προδοθεί. Γι' αυτόν, λοιπόν, είχε ξοδέψει είκοσι χρόνια,
είκοσι χρόνια αναμονής και ονείρων, για τούτον τον άθλιο,
τον αιματόβρεχτο ασπρογένη; Ρίχτηκε άφωνη σε μια καρέκλα,
κοίταξε αργά τους σκοτωμένους μνηστήρες, στο πάτωμα, σα να κοιτούσε
νεκρές τις ίδιες της τις επιθυμίες. Και: «καλωσόρισες», τού είπε,
ακούγοντας ξένη, μακρινή, τη φωνή της. Στη γωνιά, ο αργαλειός της
γέμιζε το ταβάνι με καγκελωτές σκιές• κι όσα πουλιά είχε υφάνει
με κόκκινες λαμπρές κλωστές σε πράσινα φυλλώματα, αίφνης,
τούτη τη νύχτα της επιστροφής, γυρίσαν στο σταχτί και μαύρο
χαμοπετώντας στον επίπεδο ουρανό της τελευταίας της καρτερίας.



Γιάννης Ρίτσος, "Η Απόγνωση της Πηνελόπης", γραμμένο στις 21-11-1968, από τη συλλογή Επαναλήψεις (έκδ. Κέδρος, Αθήνα 1982).