Μαργαρίτα μου,
Αναγέννηση. Ο ανθός του ελληνισμού επιστρέφει. Δεν εννοώ μόνο απ' το εξωτερικό. Από παντού, κι από μέσα απ' την πόλη. Θ' αλλάξουν όλα, το πιστεύω. Η χαρά μου είναι μεγάλη. Και για τη δική σου γενιά πρέπει να 'ναι μεγαλύτερη. Καταπληκτικά ανοίγματα: στη δουλειά, στη ζωή, στις ανθρώπινες σχέσεις. Αρκετά η κλεισούρα και το πένθος.
Φυσικά, οι δυσκολίες θα είναι τεράστιες και η θυσία της Κύπρου σπαρακτική. [...]
Απόσπασμα από γράμμα της Μαργαρίτας Λυμπεράκη στην κόρη της Μαργαρίτα Καραπάνου, την Κυριακή 28 Ιουλίου 1974, λίγες μέρες μετά την πτώση της Χούντας (έκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2008, σ. 240).
*
-----
* τουτέστιν∙ τεχνοπαίγνιον
4 σχόλια:
Στο ίδιο βιβλίο με την αλληλογραφία της μάνας Μαργαρίτας προς την κόρη Μαργαρίτα περιέχονται αναφορές στον Γαλλικό Μάη εν τη γενέσει του (σσ. 166 (7 Μαΐου 1968), 170 (13 Μαΐου), 171 (17 Μαΐου), 172 (18 Μαΐου) και 175 (30 Μαΐου).
Για τον έρωτα, τον λυτό και τον πλατωνικό με την χαρακτηριστική φράση: "Πιστεύω ότι αγαπώ τον έρωτα περισσότερο... απ' τους ανθρώπους! (Φρικτό, δε βρίσκεις;)", όπως περιέχεται στη σ. 169 (γράμμα της 8ης Μαΐου 1968).
Για την έκτρωση, σ. 153 (γράμμα της 30ης Μαρτίου 1968).
Ενώ, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εγγραφές για την εμπειρία από τον ψυχιατρικό εγκλεισμό της κόρης Μαργαρίτας [σού θυμίζει κάτι Θοδωρή;], σσ. 176-180 (επιστολή της 7ης Αυγούστου 1968).
Για τα τελετουργικά ενηλικίωσης, σ. 194 (γράμμα της 21ης Νοεμβρίου 1969).
Και για τον Πιέρ Πάολο Παζολίνι, σ. 196 (γράμμα της 28ης Ιανουαρίου 1970). Ο ίδιος.
Στα καθ' ημάς τώρα. Στα καθίσματα μετά την γ' στιχολογία του όρθρου της Δευτέρας της εβδομάδος του πλαγίου του τετάρτου ήχου, ως θεοτοκίο στο και νυν ακούγεται το πάνυ προσφιλές του ακαθίστου ύμνου:
"Το προσταχθέν μυστικώς λαβών εν γνώσει,
εν τη σκηνή του Ιωσήφ σπουδή επέστη,
ο Ασώματος λέγων τη Απειρογάμω∙
Ο κλίνας τη καταβάσει τους ουρανούς,
χωρείται όλος εν σοί∙
ον και βλέπων εν μήτρα σου,
λαβόντα δούλου μορφήν,
εξίσταμαι κραυγάζων σοι∙
Χαίρε Νύμφη ανύμφευτε".
Ο κατανυκτικός κανόνας που ακολουθεί φέρει ακροστιχίδα: "Ρύσαι πυρός με της γεένης, Χριστέ μου" και είναι του Ιωσήφ, όπως ρητώς δηλώνεται στην Παρακλητική. Συγκρατώ ένα τροπάριο από την τετάρτη ωδή:
"'Εχων μολυσμών ανάπλεων καρδίαν,
και αμαρτιών δυσβάστακτα φορτία,
τοις οικτιρμοίς σου προστρέχω∙
μη με παρίδης, αλλά
οικτίρησόν με δέομαι".
Και από την ενάτη ωδή πολύ κατανυκτικό είναι το κάτωθι τροπάριο:
"Στέναξον δάκρυσον ψυχή∙
των προτέρων σου σφαλμάτων απόστηθι∙
και τω γινώσκοντι τα κρύφιά σου φανερώς πρόσπεσον,
και αναβόησον θερμώς∙
'Ημαρτόν σοι Κύριε,
σώσον με οίκτιρον,
έχων σπλάγχνα οικτιρμών
πολυέλαιε".
Από τον εσπερινό της ημέρας συγκρατώ τα εξίσου κατανυκτικά στιχηρά προσόμοια (τα δεσποτικά):
"Τίνι ψυχή εξωμοίωσαι,
εν ραθυμία πολλή, την ζωή σου εξάγουσα,
ύπνω βαθυτάτω τε, χαλεπής καταπτώσεως, βαρυνομένη;
Δράμε και πρόφθασον, και τω τα πάντα ειδότι, πρόσπεσον∙
κλαύσον και αίτησαι καιρόν μετανοίας σοι,
πριν του πυρός του ασβέστου
τάλαινα,
γενή υπέκκαυμα".
"Οίδας Χριστέ την ασθένειαν της ανθρωπίνης σαρκός,
και το χαύνον της φύσεως επίστασαι Δέσποτα,
ως Ποιητής και Θεός
τον σάλον κόπασον της καρδίας μου,
διδούς γαλήνην τη ταπεινή μου ψυχή∙
δίδου διόρθωσιν των ατόπων έργων μου,
και του πυρός, του ασβέστου, ρύσαι με,
ως μόνος εύσπλαγχνος".
Και το προσόμοιο του Προδρόμου στην ίδια συνάφεια:
"'Ολος υπάρχεις ηδύτητος, και γλυκασμού θεϊκού, πεπλησμένος αοίδημε,
και ευφραίνεις άπαντας, τους πιστώς προσιόντας σοι,
καταγλυκαίνων τα αισθητήρια, τα της ψυχής τε και τα του σώματος,
νόσων και θλίψεων, συμφορών κακώσεων, και οδυνών, ψυχοφθόρων
πάντοτε,
ημάς λυτρούμενος".
Εκ της Παρακλητικής λοιπόν. Ο ίδιος.
Την Τρίτη χθες της ίδιας εβδομάδος, ο κατανυκτικός κανόνας του όρθρου φέρει ακροστιχίδα: "Πλήρ(ωμα Χ)ριστέ των οδυρμών μου δέχου". Είναι επίσης του Ιωσήφ. Συγκρατώ όμως ένα σμικρό τροπάριο από την τέταρτη ωδή του δεύτερου κανόνος της ημέρας, που είναι προς τιμήν του Προδρόμου, εξίσου κατανυκτικό:
"Εμαυτόν αποκλαίομαι,
βίον αδιόρθωτον έχων 'Αγιε∙
σώσον οίκτιρόν με δέομαι,
τον εν αμαρτίαις απολλύμενον".
Και του ιδίου στην έκτη ωδή:
"Αξίνη μετανοίας αληθούς,
την ύλην καθάρισον Σοφέ της καρδίας μου,
καρποφόρον αρεταίς εργαζόμενος".
Του ιδίου το θεοτοκίο της ογδόης ωδής λέει χαρακτηριστικά για την Παναγία:
"Η άμπελος,
η τον βότρυν τεκούσα, τον πέπειρον
κατανύξεως πόμα ποτίζουσά με νυν,
ανάστειλον την μέθην,
Παρθένε των κακών μου".
Μ' αρέσει και ο δεύτερος από τους μακαρισμούς που ψάλλονται στην θεία λειτουργία της ημέρας, ο οποίος είναι κι αυτός πάνυ κατανυκτικός:
"Πέλαγος Χριστέ, υπάρχων ευσπλαγχνίας,
ψύξον των εμών πταισμάτων τα πελάγη∙
και κατανύξεως δάκρυσί με εκπλύνας,
όλον καθάρισον ως εύσπλαγχνος".
Αυτά από την Τρίτη.
Σήμερα την Τετάρτη της ίδιας εβδομάδος, ο κανόνας του όρθρου είναι σταυρώσιμος και φέρει ακροστιχίδα "Τω προσπαγέντι τω ξύλω Θεώ χάρις". Είναι κι αυτός του Ιωσήφ. Διακρίνω ένα τροπάριο πάνυ μεθυστικό από την πρώτη ωδή:
"Ως εφηπλώθη επί ξύλου 'Αμπελος, η αγεώργητος,
οίνον ημίν θείας χάριτος απέσταξε,
καρδίας τον ευφραίνοντα,
και της πλάνης την μέθην ολοσχερώς αναστέλλοντα,
και την αμαρτίαν καθαίροντα".
Ενώ, από τον δεύτερο κανόνα της ημέρας, αυτόν της Θεοτόκου, διακρίνω ένα τροπάριο της έκτης ωδής:
"Παρέβην τας εντολάς,
τας προς τον Θεόν οδηγούσας με,
και θέλων τοις πονηροίς, δεδούλωμαι πάθεσιν∙
διό ικετεύω σε,
της αυτών με ρύσαι,
δεσποτείας Αειπάρθενε".
Τέλος σημειώνω κι ένα μαρτυρικό τροπάριο από την ενάτη ωδή του σταυρώσιμου κανόνος για την μαρτυρική θεωρία του:
"Η γη
τη καταθέσει των ιερών των Μαρτύρων λειψάνων ηγίασται∙
και γαρ πηγήν, βρύουσαν ιάσεις παντοδαπάς,
ταύτα ενθέως κέκτηται,
πάθη των σωμάτων και των ψυχών,
απαύστως ιωμένην,
και λώβην των δαιμόνων, εκκρουομένην
θείω Πνεύματι".
'Απαντα εκ της Παρακλητικής. Καλημέρα. Ο ίδιος αυτός εγώ.
Δημοσίευση σχολίου