"όταν διώρθωνε τας επιφυλλίδας του εις την Εφημερίδα, ποίαν ζηλοτυπίαν εδείκνυε δια το ύφος του, επιμελητής καλλωπιστής και εις τούτο, όπως και εις την περιβολήν και εις την ομιλίαν του, καλλιτέχνης 'κατατηξίτεχνος' εις την τέχνην του γραφείου, αυστηρός τόσον δι' εαυτόν όσον και δια τους άλλους δια την ακρίβειαν των γεγονότων και της φράσεως, αληθινός ευπατρίδης των γραμμάτων"...
Με αυτές τις λέξεις σκιαγραφείται ο ιστορικός Κ. Παπαρρηγόπουλος από τους συγχρόνους του. Περιγραφή καμωμένη από τον Δ. Κακλαμάνο και δημοσιευμένη στο π. Εστία (17-5-1891, σ.306) ένα μήνα μετά από τον θάνατο του πρώτου. Την παραθέτει ο Κ.Θ. Δημαράς στην έκδοση ΣΠ10 (Ερμής 1970, σσ. 30-31). -Κι εγώ- την καταχωρώ στο άωρον για το λόγιο κατατηξίτεχνος, λέξη που χαρακτηρίζει την τέχνη του γλύπτη Καλλίμαχου απ' αφορμή κάποιο πλαστικό του.
Ο επιμελητής Κ.Θ.Δ. συμπληρώνει από κάτω (σ.31): "[ο Κ.Π.] Αγαπούσε τα σύντομα επιστολιμαία κείμενα, τα οποία έκλεινε συχνά με ένα πάρθιο βέλος".
2 σχόλια:
Είναι τουλάχιστον από το "κατατήκω" αυτό; Γιατί αν δεν είναι, τότε ανάθεμά με αν κατάλαβα τι σημαίνει κατατηξίτεχνος.
--/-
ΧαμοΓελώ.
Χαμογελώ, διότι στάθηκα στο ίδιο σημείο. Τα λεξικά εδώ δεν βοηθούν.
Για μιά στιγμή είπα να προσδώσω στον Κακλαμάνο ελλιπή γνώση του πράγματος, ή έστω, να του καταλογίσω την χρηστική αντίληψη που έχουμε για τους αρχαΐζοντας καθαρευουσιάνους πως, συχνά πυκνά, έκαμαν σφάλματα κατά την χρήση των αρχαίων τύπων.
Απόρησα όμως και με τον Δημαρά, που δεν αντέδρασε. 'Οχι ότι τον έχω περί πολλού. [Πόσο να θαυμάσει κανείς έναν νεοελληνιστή που αμαύρωσε το μεγαλείο ενός Μεγαλέξανδρου;] Αντίθετα μάλιστα, ο Κ.Θ.Δ., έρχεται και επαυξάνει με νόημα, συμπληρώνοντας την τελευταία του φράση [αυτήν, για το πάρθιο βέλος].
Δέχτηκα, λοιπόν, πως εδώ γίνεται μεταφορική χρήση της λέξης:
κατατηξίτεχνος: Αυτός που φέρνει την τέχνη στα όριά της!
Γιαυτό και ο πρώτος, την συνάπτει με το καλλιτέχνης και όχι με το άνοστο κακοτέχνης.
Αρκεί κανείς να διαπιστώσει στην παράδοση που καταγράφει ο περιηγητής Παυσανίας (Αττικά, κστ' 7) για την διάτρηση του ιερού της Παρθένου (απάνω στην Ακρόπολη) λυχναριού, την επιδεξιότητα (και εφευρετικότητα) ενός Καλλιμάχου:
"ούτω σοφία πάντων εστίν άριστος
ώστε και λίθον πρώτος ετρύπησε
και όνομα έθετο κατατηξίτεχνον,
ή θέμενον άλλων
κατέστησεν εφ' αυτώ".
Ναί, η λέξη έχει πρώτο συνθετικό το κατατήκω.
Συμπληρώνω πως η εντύπωση που μού έκαμε ήταν τόση ώστε την ερανίζομαι για το κείμενο που ήδη εγράφη και θα αναρτηθεί τις επόμενες ώρες στο Hotel memory.
Εντύπωση λέγοντας, εννοώ την διαδοχική πρόσπτωση της γλώσσας στον ουρανισκό στην προσπάθειά της να εκβάλει τρεις φορές στα δοντάκια.
Ως εδώ, αρκεί.
Δημοσίευση σχολίου