Παρασκευή 5 Μαΐου 2006

Mόνo διά του σώματος...


Η λέξη «φιλοκαλία», στην καθημερινή της πρακτική, σημαίνει την αγάπη προς το ωραίο και είναι αποτέλεσμα καλαισθησίας και γούστου. Η ίδια λέξη στην πατερική φιλοκαλία εκφράζει τη θεολογική διάσταση του ωραίου (την αναμόρφωση του αρχαίου κάλλους)...

Το βιβλίο (...) σημαδεύει μεθοδικά και ενωτίζεται αυτήν ακριβώς τη μυστηριακή αίσθηση του κόσμου. Η προσεχτική ανάγνωση του τίτλου, «
Κάλλος το Aγιον», μας οδηγεί εξάπαντος προς τα εκεί, αφού ταυτοποιεί αδιαιρέτως το Κάλλος με την Αγιότητα...

Το εγχείρημά του πάντως είναι ρηξικέλευθο, εφόσον εγείρει σκάνδαλον αναμέσον της τυπολατρικής θεολογικής σκέψης και του συνοφρυωμένου αισθητικού δογματισμού.

Ο συγγραφέας χειροτεχνουργεί τα επί μέρους και νεουργεί τα παλαιά, προσφέροντας μιαν «ανθρωπιστική» θεολογία με τη θερμουργό ακτίνα της οικειότητας...

Το συγκεκριμένο βιβλίο μας πείθει ότι η θεολογία είναι πρώτα απ' όλα ζήτημα αισθητικής, «τέχνη δημιουργική (τέχνη της πράξης, εμπειρική, ασκητική), τέχνη ανάδειξης του κάλλους που προέρχεται εξ ουρανών»...

Η φιλόκαλη αισθητική της Ορθοδοξίας επιτρέπει στην πίστη να γίνεται «απτή», χαρίζει ευωδία στα πράγματα, χρώμα, σχήμα κι ερωτική πνοή...


'Ολο το κείμενο του ποιητή (από την Καθημερινή, 19-2-06) εδωδά στό 'χω... Μόνο διά του σώματος, τονίζει ο ποιητής, συστοιχούμενος μ' ένα του Πεντζίκη λάλημα...

Ο υπότιτλος του άρθρου ήδη ειδοποιεί:


Για μια «ορθόδοξη» αισθητική της θεολογίας ή μια θεολογία των αισθήσεων.


Είναι γνώριμος αυτός ο λόγος. Η ρύμη αυτή. Κυριάκος Χαραλαμπίδης είναι και δικές του οι λέξεις. Τους ήρεμους κυματισμούς στη γαληνιώσα θάλασσα του ποιητικού, αλλά και του δοκιμιακού του λόγου γνωρίσαμε ήδη σε κείνο το μαγευτικό σχόλιο-δοκίμιο με το οποίο συνόδευσε την έκδοση του τελευταίου ποιητικού του έργου: «Αιγιαλούσης επίσκεψις».

Εδώ προβαίνει στην παρουσίαση του ενδιαφέροντος βιβλίου του Χρ. Σταμούλη: «
Κάλλος το άγιον, προλεγόμενα στη φιλόκαλη αισθητική της Ορθοδοξίας», (έκδ. Ακρίτας 2004). Κι αντιγράφω από την 311 σελίδα:

«...για να οδηγηθεί κανείς στη μεταποίηση και τον αγιασμό, με άλλα λόγια στην επέκταση, σε μιά μορφή οντολογικής ευρυχωρίας όπου είναι δυνατή η συνάντηση με τον Θεό, τους ανθρώπους και τα πράγματα, την κτίση ολάκερη, είναι, κατά τον Γέροντα Πορφύριο, αναγκαία η παρουσία του Πνεύματος του Θεού. Αυτού του Πνεύματος που ποιεί τους μετόχους του πνευματέμφορους. Ο πνευματέμφορος, δηλαδή αυτός «που έχει πνεύμα Θεού, προσέχει όπου περνάει, να είναι όλο μάτια, όλο όσφρηση. 'Ολες του οι αισθήσεις ζούνε, αλλά ζούνε με το Πνεύμα του Θεού. Είναι αλλιώτικος. 'Ολα τα βλέπει κι όλα τ’ ακούει. Βλέπει τα πουλιά, την πέτρα, την πεταλούδα... Περνάει από κάπου, αισθάνεται το καθετί, ένα άρωμα, για παράδειγμα. Ζεί μέσα σε όλα. Στις πεταλούδες, στις μέλισσες κλπ. Η χάρις τον κάνει να είναι προσεκτικός. Θέλει να είναι μαζί με όλα».


8 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Που να σε πάρει ο διάλος τραγί μου να σε πάρει ;) Που πας και τα ξεψαχνίζεις όλα αυτά

Katerina ante portas είπε...

"μιά μορφή οντολογικής ευρυχωρίας"
Tι ωραίο θα ήτανε να μας συνέβαινε! Για αυτό οι "καλλιτέχνες" που λειτουργούν όχι σαν επικοινωνιακά διάμεσα, αλλά με επίγνωση του ρόλου τους, "καθαγιάζονται".
(Σκέφτομαι τον Κόντογλου για παράδειγμα, ή το φιλόσοφο Γιουτζήν Ντένις Ρόουζ, που λάτρευε την κλασσική μουσική )

το θείο τραγί είπε...

Ναί, Kατερίνα. 'Ετσι είναι. Χαίρομαι που στάθηκες σ' αυτήν την... οντολογική ευρυχωρία. Χαίρομαι πραγματικά!

Και το κομμάτι αυτό, από την 311 σελίδα, ουσιαστικά αποτελεί λόγον-γραφή του γερ. Πορφυρίου. 'Αμα ανοίξεις το βιβλίο αυτό, στην συνέχεια θα δείς πλήθος παραθεμάτων από τον Βίο και Λόγοι του Πορφυρίου, που έρχονται να φωτίσουν το σχήμα:

"με τέτοιες παρατηρήσεις σαν την παραπάνω του Γέροντος Πορφυρίου αισθάνεται κανείς ότι έχει να κάνει με έναν ποιητή, με έναν ταπεινό λειτουργό, δηλαδή, της αγίας ευαισθησίας.

'Οπου, άλλωστε, υπάρχει η ευαισθησία αρχίζουν και εμφανίζονται τα σημάδια της αγιότητας, ή για να το πούμε αλλιώς, η αγία ευαισθησία αποτελεί προϋπόθεση για την αγιότητα. Ταυτόχρονα, λοιπόν, προϋπόθεση και φανέρωση της αγιότητας, η ευαισθησία, είναι αυτή που κάνει τον Καυσοκαλυβίτη να σημειώσει με περισσό θάρρος ότι:

"Για να γίνει κανείς χριστιανός, πρέπει να έχει ποιητική ψυχή, πρέπει να γίνει ποιητής". Και τούτο διότι "χοντρές ψυχές κοντά Του ο Χριστός δεν θέλει"".

[Μ' αυτό, όμως, το τελευταίο απαντώ και στον παρεμβαλλόμενο qqlt8gktf78 που μοιράζει πτυχία 24 ώρες το εικοσιτετράωρο για να καταλήξουμε κι εμείς χαρακτήρες χονδροί, σαν αυτούς που μαζεύουν και ένα και δύο και τρία... και πέντε πτυχία, αλλά μορφή δεν έλαβαν (καληώρα σαν τον προ-κακώς-καθήμενον) κι έρχονται κατόπιν κι αραδιάζουν στίφη τα κακογραμμένα σχόλια, με περισσή αφροντισιά και αβλεψίες, σωρεύοντας την ακατανοησία και την σύγχυση. Ας όψονται τα φτυχία τους. Μορφή ζητούμε. Ψωμί].

Μόνο μην στέκεις στο τίτλο: φιλόσοφος για τον π. Σ. Ρόουζ. Ο όρος ασκητής πρωτεύει και καλύπτει τον πρώτο.

Σού γράφω πρωΐ Σαββάτου με την Μαριάννα Κορομηλά, (την αρχόντισσα αυτή, της ξενάγησης, με την αυστηρή σημασία του όρου) να με ξεναγεί πάλι και πάλι στον Μυστρά και το Γεράκι σου. Την φραγκική επέλαση στον Μωριά.

Φχαριστώ και για τους συνδέσμους.

Ανώνυμε, άντε να με πάρει.

Γεώργιος Χοιροβοσκός είπε...

Που να σε πάρει ο Θεός τραγί,να σε πάρει...επι πτερύγων ανέμων και ν'ανακαινισθεί ώς αετού η νεότης σου.

Καλημέρα.

Ανώνυμος είπε...

Μα πώς μπορείς και συνταιριάζεις το ιερό και το βέβηλο; Δε φοβάσαι μη ρίξει ο Θεός φωτιά και σε κάψει;

το θείο τραγί είπε...

Καλησπέρα Γ.Χ. γκούχου γκούχου. [Πολλή υγρασία, βρε παιδί μου].
Καλησπέρα και στους λοιπούς.

Καλά, είναι δυνατόν να κάθεστε και να ποστάρετε τέτοιες μέρες, όταν στον Απόλλωνα ανεβάζει την μία μετά την άλλη όλες τις ταινίες του Jarman??? [πώς δεν σάς περιέλαβε ακόμη ο Mac manus?]

Θα επανέλθω κάποια στιγμή για τα επιμέρους. Απόψε, μόνον τούτο να σημειώσω: Το κείμενο στο Hotel Memory που τόσο σάς άρεσε/δυσαρέστησε εγράφη και απεστάλη τις πρώτες 48 ώρες με το που δόθηκε το έναυσμα. Δηλαδή, είχε φύγει από μένα ήδη πριν από τα μεσάνυχτα της Μεγάλης Παρασκευής.

Σας ευχαριστώ.

Ανώνυμος είπε...

Vre vre to tragi mas Vre to trago mas to sitemeno. Kala manari ego diakopes ekana to pasxa esu glosa den evales mesa manarimou. Se pianei to pasxa e manari mou? Alli douleia den eixes na kaneis e? Siga mi ta diavaso ego ola auta ame. Ti me perases emenane, e? xilo pou tha to fas esu. gia evga na sou ta psaloume tora ena xeraki ante bravo manari mou

το θείο τραγί είπε...

Τί ωραίο αυτό με το παγωτό πεπόνι, re_al.

[Πού ξεχάστηκα και δεν σ' αποκρίθηκα τόσον καιρό;]

Καλές αναγνώσεις σ' εύχομαι δύστροπη θαλασσίτσα και σε σάς Αννούλα. Δεν έχω πρόθεση... Ας αναπτύξει ο καθένας μιάν ιδιαίτερη σχέση με τον Θεό του και τ' άλλα θα τα βρούμε. Νά 'σαι καλά για το ρώτημα.